Reptielenbrein
Dat stemmetje in je hoofd.
Wat vertelt jouw stemmetje aan jou?
Stel je bent een aantal kilo zwaarder dan je graag zou willen. Je weet dat je te veel eet, of ja, te veel snoept. De kilo’s vliegen er in ieder geval aan. Het kan zo echt niet langer.
Je besluit om er nu echt wat aan te gaan doen, het is klaar.
Vanaf morgen ga je niet meer snoepen, alleen op zaterdag avond alcohol drinken en je probeert 10.000 stappen per dag te zetten. Dat komt helemaal goed.
De volgende dag ga je goed aan de slag met je ontbijt, neemt geen koekje bij de koffie om 10 uur, eet een salade als lunch en je hebt het avond eten al voorbereid. Appeltje eitje vandaag.
Na het avondeten plof je samen met je partner op de bank. Nog even wat tv kijken, samen de dag bespreken en het belangrijkste, even tot rust komen. Normaal gesproken drinken jullie samen een glas wijn en nemen er een borrelhapje bij. Maar je had gister besloten dat vanaf vandaag niet meer te doen, dus helaas.
Alhoewel, je hebt eigenlijk toch wel zin in iets lekkers.
Je hebt vandaag ook al zo goed je best gedaan. Je hebt nog helemaal niet gesnoept, dan mag je nu toch wel iets nemen?!
Misschien was vandaag ook gewoon niet het juiste moment want je hebt vandaag een drukke dag op je werk gehad.
Je kan toch niet op de bank zitten en het gezellig proberen te maken zonder een glas wijn en iets te eten?
En daarbij is de fles van gister nog niet helemaal leeg. Weggooien is zonde, dat doen we niet. Die kunnen we beter nu leegdrinken. Één wijntje kan toch geen kwaad?!
Ik ga er vanuit dat jij dit niet herkent natuurlijk.
Mocht je dit wel herkennen, dan zou ik je willen adviseren deze keer echt door te lezen ;-).
Waarom is het zo moeilijk om deze goede voornemens vol te houden?
Deze gebeurtenis heeft in veel gevallen niets te maken met eten. Het kan zijn dat je lichaam echt voedingsstoffen te kort komt, dat je hierdoor meer honger ervaart, maar daar gaan we het nu niet over hebben.
Dit is een duidelijk voorbeeld van het opspelen van je reptielenbrein. Het gedeelte van je hersenen dat ervoor zorgt dat je in leven blijft. Super belangrijk, maar anno 2021 in veel gevallen niet
werkbaar.
Wat is het reptielenbrein?
Ik zal je eerst wat uitleggen over het reptielenbrein.
We kunnen ons brein opdelen in verschillende delen:
- Mensenbrein (neocortex). Is het jongste en het grootste brein en draagt onder andere zorg voor: zelfbewustzijn van je gedachten en emoties; zelfreflectie; logisch nadenken; probleemoplossend vermogen; leren; plannen en wilskracht.
- Zoogdierenbrein (limbischsysteem). Dit is je emotionele brein en zorgt voor je gevoelens, emoties en sociale binding. Dit brein is gericht op het korte termijn denken. Het vergelijkt je herinneringen en gedrag op positieve en negatieve ervaringen en hangt hier een emotie aan vast. Dit zorgt ervoor dat je positieve ervaringen graag vaker wilt doen en negatieve ervaringen liever wilt mijden. In dit deel zit ook je beloningssysteem.
- Reptielenbrein (hersenstam). Het oudste brein dat we hebben en dit deel zorgt voor overleven en voortplanting. De basisbehoeften om te blijven leven. Denk aan: vecht en vlucht reactie; hormonale en temperatuur regulatie; honger en dorst; adem en hartslag. Je reptielenbrein wil pijn graag vermijden en wil zich altijd goed en comfortabel voelen. Het reptielenbrein denkt niet na en onthoudt niets, het reageert op instinct en automatisme. Het doel van het reptielenbrein is: jou houden waar je nu bent.
Hoe werkt het reptielenbrein?
Met je mensenbrein constateer je dat je iets moet veranderen in het eetgedrag. Hiermee bedenken we een oplossing voor het probleem en een plan.
Op het moment dat je besluit af te vallen of gezonder te gaan eten, je wilt dus iets gaan veranderen, komen je zoogdierenbrein en je reptielenbrein om de hoek kijken.
Je zoogdierenbrein herinnert dat stuk chocolade wat zo enorm lekker was. Je weet dat het niet zo goed voor je is, maar je wilt zo graag dat gevoel van verzadiging en liefde terug ervaren en pakt
daarom is de meeste gevallen toch een stukje.
Je reptielenbrein houdt van gewoontes en comfort. Die zal er dus alles aan doen om ervoor te zorgen dat jij niet gaat afvallen en juist wel dat stukje chocolade gaat eten (of wijntje of borrelhapje). Je reptielenbrein wil het nare gevoel van niet eten en niet dat beloningsgevoel ervaren, vermijden.
Je reptielenbrein zal dan ook redenen bedenken waarom je datgeen vooral wel moet gaan eten.
Daarbij is je reptielenbrein zo slim om allemaal redenen te bedenk waarom jij toch gaat eten. De redenen zijn dusdanig goed dat jij ze ook nog echt gelooft op de meeste momenten.
Je bent niet je gedachten, je hebt gedachten
Terugkomend op het verhaal hierboven, je reptielenbrein bedenkt het volgende voor je: je hebt vandaag hard gewerkt en je hebt ook echt even wat ontspanning nodig. Dat gaat nou eenmaal het
makkelijkst en snelst met wijn en een hapje. Ik kan wel opstaan en gaan wandelen, ook om te voorkomen dat ik wijn drink, maar ik heb echt de puf niet meer om op te staan. Naar de koelkast en
de kast gaat nog net. We gaan vanavond nog één keer genieten van dat wijntje en hapje.
Je mensenbrein heeft hier een dag later vaak weer spijt van. Op deze manier blijf je in een cirkel rond dwalen.
Verandering is moeilijk
Alles wat jij probeert te veranderen, alles wat nieuw is, alles wat anders is, is voor je reptielenbrein moeilijk te verwerken. Je reptielenbrein zal er alles aan doen om jou te houden waar je nu bent.
Hoe kun je dan toch voor verandering zorgen?
Ben je bewust van je reptielenbrein. Ben je er bewust van dat je reptielenbrein je te allen tijde daar probeert te houden waar je nu bent en geen behoefte heeft aan verandering.
Als je je bewust bent van de werking hiervan kun je vriendelijk aan je reptielenbrein vragen even stil te zijn zodat jij zelf (via je mensenbrein) de beslissing kunt maken iets wel of niet te doen.
Je zult jezelf hierin moeten trainen om jezelf hier beter in te maken. Je reptielenbrein zal altijd in opstand komen.
Daarna is het een kwestie van er een nieuwe gewoonte van te maken. Zodra je je nieuwe eetgewoonte dusdanig hebt geïmplementeerd in je reptielenbrein kan het zich daaraan vasthouden.
De stem die door je hoofd gaat – je bedenkt van alles waarom het beter is om het wel of niet te doen
Je reptielenbrein wil jou behoeden voor gevaar. Gevaar is voor je brein ook anders worden dan wie je nu bent en dus ook moeten dealen met mensen die jou vervelend vinden. Je reptielenbrein
beschermt je tegen totale verandering want als jij verandert, geen gebak tijdens de verjaardag en een avond geen wijn drinkt, gaat je omgeving er ook nog eens wat van vinden. ”Nu moet je stoppen met afvallen, je krijgt echt een smal gezicht”, “jij bent ook niet gezellig meer”. Dat is iets wat je reptielenbrein helemaal niet wil en zal ook om deze reden jou terug willen brengen naar de ‘oude’ jij.
Ik weet alles al, ik kan nu iets anders te gaan doen…. Ik heb mijn doel bereikt zo erg is het allemaal niet en dus kan ik prima dat wijntje, snoepje etc. pakken.
Je kunt twee dingen doen:
Accepteren dat je niet zo goed bent in het veranderen van je eetpatroon en besluiten je neer te leggen bij je resultaat tot nu toe of het niet behaalde resultaat.
OF
Dit is mijn reptielenbrein, fijn dat ik hem opmerk en dat ik nu een keuze heb. Het is me tot nu toe niet gelukt, maar ik ga leren en stap voor stap, dag voor dag, ga ik dit doen. Ik kan dit!
Stap uit die veilige zone en ga voor datgeen waar je echt voor wilt gaan.
Wanneer ga jij in gesprek met jezelf?