Soja
Soja eten is niet goed voor je omdat het je hormoonhuishouding uit balans brengt. Daarnaast is soja ook helemaal niet goed voor het milieu.
Dit zijn veel gehoorde opmerkingen als het over soja gaat. Het is deze week de week van de overgang. Tijd om het eens over soja en hormonen te hebben.
Sojabonen
Sojabonen behoren tot de peulvruchten. Sojabonen bevatten, voor zover bekend, alle acht essentiële aminozuren en is rijk aan vitaminen en mineralen zoals b-vitaminen, molybdeen, koper, mangaan, fosfor en ijzer. Soja bevat omega 6 en een kleine beetje omega 3. De verhouding omega 3-6 is niet optimaal.
Sojabonen bevatten per 100 gram 250 mg calcium en 250 mg magnesium. Vlees bevat gemiddeld 10 mg calcium en 25 mg magnesium per 100 gram.
Gefermenteerde soja (miso en tempé) bevat meer voedingsstoffen dan niet gefermenteerde soja.
Daarnaast blijkt soja een belangrijke rol te spelen bij het voorkomen van hart- en vaatziekten, osteoporose (botontkalking) na de overgang, vermindering van opvliegers, klachten bij PCOS en
diverse soorten kanker bij mannen en vrouwen.
Oestrogenen
De sojaboon bevat stoffen die fyto-oestrogenen (planten oestrogeen) worden genoemd. Oestrogeen is het vrouwelijke geslachtshormoon dat wordt aangemaakt door onder andere de eierstokken.
Oestrogeen speelt een rol bij de menstruatie, de maandelijkse eisprong, zwangerschap en een goede opbouw van het botstelsel.
Fyto-oestrogenen
Fyto-oestrogenen, komen dus in sojabonen voor, en hebben een werking die op de werking van het lichaamseigen oestrogeen lijkt. Dit betekent dat het fyto-oestrogeen kan worden ingezet om
klachten te voorkomen of te verminderen, die met een tekort of te veel aan oestrogeen te maken hebben.
Dit werkt zo in het lichaam: in het lichaam bindt het lichaamseigen oestrogeen zich aan de lichaamscel (de celreceptor) om daar een functie uit te oefenen. De fyto-oestrogeen, van oorsprong
plantaardig en veel minder sterkwerkend, blijken dezelfde werking te hebben in ons lichaam. Ze kunnen de plaatst van het lichaamseigen oestrogeen dus (gedeeltelijk) vervangen.
De fyto-oestrogeen gedraagt zich dus min of meer als het eigen oestrogeen, maar omdat het fyto-oestrogeen veel minder sterkwerkend is, lijken ze ook minder risico’s met zich mee te brengen en verminderen de klachten die aan een tekort of te veel eigen oestrogeen verbonden zijn.
Overgang
Overgang is een alles omvattende naam voor de periode rondom de menopauze. De Menopauze is het moment waarop je als vrouw je laatste menstruatie hebt. Voor en na dit moment hebben de
meeste vrouwen een periode van bijvoorbeeld enkele jaren, waarin je hormonen opzoek zijn naar nieuwe balans. Deze totale periode noemen we de overgang.
Tijdens de menopauze geeft het vrouwelijke lichaam haar laatste eitje af. Deze eitjes maken het hormoon oestrogeen aan. Er wordt dus geen oestrogeen hormoon meer door de eierstokken
gemaakt, waardoor je hormonen uit balans raken en je hormoonhuishouding verstoord is.
Tijdens de overgang neemt dus de oestrogeenproductie af. De eierstokken kunnen nog wel enige tijd androgenen produceren. Dit zijn stoffen die in het vetweefsel kunnen worden omgezet in oestrogeen. Het lichaam gaat daarom opzoek naar een nieuw hormonenbalans, terwijl er ook nog oestrogeen aangemaakt kan worden in het vetweefsel. Op dit moment komen de overgangsklachten om de hoek kijken. Het lichaam is opzoek naar een nieuwe balans en krijgt zo af en toe, her en der nog wat oestrogeen, waardoor het lichaam niet meer weet hoe het zich in balans moet houden.
In Aziatische landen komen overgangsklachten nauwelijks voor. Dat heeft naar alle waarschijnlijkheid veel te maken met het eten van tofu en tempé. Oftewel de grotere hoeveelheid fyto-oestrogenen die zij tot zich nemen.
Gelukkig zie je in de Nederlandse supermarkten steeds meer gezonde producten op basis van soja in de schappen liggen. Tofu en tempé, sojamelk en sojayoghurt zijn zeker geen uitzonderingen meer.
Maar wat is nu wat en hoe kan je deze producten het best (en lekker) eten?
De verschillende sojaproducten:
- Tofu en tahoe: wordt gemaakt van gestremde sojamelk en is een zachte substantie, die van zichzelf niet veel smaak heeft. Tofu heeft wel eigenschappen om smaak te absorberen. Ik zelf
maak regelmatig gegrilde tofu blokjes met sojasaus of Balsamico azijn. Of ik rul brokjes tofu in de pan met kerriepoeder en kurkuma.
- Tempé: wordt gemaakt door gekookte sojabonen te laten gisten. Ook dit product kun je op verschillende manieren bereiden met smaakmakers zoals sojasaus, balsamico azijn, limoen of
citroensap, kruiden, etc.
- Sojamelk: is de fijngemalen of uitgeperste sojaboon, opgelost in water. Sojamelk is een prima vervanger voor koemelk. Melk past wat mij betreft niet standaard in een gezond voedingspatroon (kort: omdat melk weinig voedingsstoffen en veel negatieve stoffen bevat, met name de koemelk uit de super. Ik zal een andere keer hier uitgebreider op in gaan) en mijn advies zal daarom ook nooit zijn om standaard een glas (soja)melk per dag te drinken. Sojamelk is vrij van melkeiwitten en lactose. Let wel even op: heel veel soorten sojamelk is suiker aan toegevoegd. Neem altijd de ongezoete sojamelk.
Tegenwoordig vind je ook verschillende varianten van sojayoghurt en sojakwark in super. Let ook bij deze producten op dat ze ongezoet zijn.
Als je bij het eten van soja last krijgt van je spijsvertering, maag of darmen, voeg soja dan geleidelijk toe aan je maaltijd. Dus begin met iedere dag een klein beetje en verhoog dit als dat goed voelt.
Tempé wordt over het algemeen het beste verdragen.
Genetisch gemanipuleerde soja
Je hoort veel verhalen over genetisch gemanipuleerde soja en over ontbossing door soja. De betere producenten vermelden op hun verpakking dat de soja geen GMO soja is. De meeste biologische varianten zijn ook van Europese afkomst en dus geen genetisch gemanipuleerde soja.
Ontbossing door soja is helaas waar, maar deze soja wordt gebruikt voor veevoer.
Eet je vegetarisch of wil je wat vaker vegetarisch eten? Ga dan niet voor de kant-en-klare vleesvervangers uit de supermarkt. Deze producten bevatten naast soja andere toevoegingen die minder
goed zijn voor je lichaam.
Neem dan liever extra groenten, tofu of peulvruchten. Je kunt ook zelf ‘vleesvervangers’ zelf maken, zoals deze linzenburgers.
Soja is een goed en gezond product, vooral ter vervanging of als afwisseling van dierlijke producten. Eet soja niet dagelijks, maar hooguit een aantal keer per week (alhoewel dit laatste voor bijna alle voeding geldt).
Wil je graag meer weten over een je voeding, wat wel en wat niet te eten? Ervaar je lichamelijke klachten en heb je geen idee waar (of door welke voeding) deze ontstaan zijn?
Waarschijnlijk kan ik je hierbij helpen. Bekijk de mogelijkheden en plan je afspraak voor een intake gesprek waarna we hierover samen in gesprek gaan.
Bekijk de mogelijkheden